Co oznacza słowo Apokalipsa? Z gr. "apokalypsis" to "objawienie", mówiąc dokładniej "odsłonięcie" - jakiejś zakrytej od wieków tajemnicy.

Nie jest to jedyna Apokalipsa - warto pamiętać, że to był jeden z gatunków literackich. W ST taki apokaliptyczny charakter ma np. Księga Daniela. Przykładowe apokryfy - żydowskie księgi apokaliptyczne: Księga Henocha, Proroctwa Sybilli, Testament Dwunastu Patriarchów, Wniebowstąpienie Izajasza, Wniebowzięcie Mojżesza, Apokalipsa Barucha, Czwarta Księga Ezdrasza.

Apokalipsa kojarzy nam się z czymś tragicznym, a tymczasem Jezus, gdy mówi o końcu świata, używa takich słów:

Łk 21,25-28: I będą znaki na słońcu i na księżycu, i na gwiazdach, a na ziemi bezradność ludzi wobec huku fal morskich. Ludzie będą umierać ze strachu i z oczekiwania tego, co ma przyjść na ziemię, bo "moce niebieskie" będą poruszone. Wtedy zobaczą "Syna Człowieczego, przychodzącego na obłoku" z wielką mocą i chwałą. A kiedy to zacznie się dziać, odetchnijcie z ulgą i podnieście głowy, dlatego że zbliża się wasze odkupienie."

Autorstwo nie jest oczywiste. Niektórzy starożytni pisarze chrześcijańscy, jak Justyn Męczennik i Ireneusz z Lyonu, utożsamiali wszystkich Janów ze sobą - Jana autora 4-tej Ewangelii, Jana Syna Zebedeusza, Jana autora listów itd. Z drugiej strony np. Euzebiusz z Cezarei zdecydowanie to odrzucał, uważał, że to różne osoby. Jan zaliczył siebie do proroków (22,6-9), a mówiąc o apostołach (18,20; 21,14) traktuje ich jako zamkniętą grupę, do której siebie nie zalicza.

Czym księga apokaliptyczna różni się od prorockiej? Przecież i jedna i druga zajmują się wydarzeniami przyszłymi:

1. Prorok używa języka współczesnego sobie świata. Apokaliptyk używa języka symbolicznego. Np. po to, aby zaszyfrować przekaz swojego dzieła i uciec cenzurze. Żydzi pisali apokalipse, bo byli pod okupacją, chrześcijanie stworzyli swoją prawdopodobnie z tego samego powodu - wszyscy byli im nieprzychylni. Lepiej, żeby nikt z władzy nie odgadł, kogo mamy na myśli itd.
2. Prorok widzi możliwość naprawy tego świata. "Bóg się nad nami jeszcze zlituje, jeśli tylko się prężnie nawrócimy". Apokaliptyk nie wierzy w możliwość naprawy tego świata. Tzw. "miara przestępstwa" się dopełniła i koniec. "Sędzia już stoi u drzwi". Na jakiekolwiek nawracanie się jest już za późno. Pan nadchodzi - to postanowione.
3. Poselstwo proroków było przede wszystkim wypowiadane ustnie. Potem ewentualnie spisywane przez proroka czy jego uczniów. Poselstwo apokaliptyków zawsze pojawiało się w formie pisemnej.

Język oryginału to podobno najgorsza greka w całym NT pod względem gramatyki. Widać, że autor pisze po grecku, ale myśli po żydowsku. Cytuje albo robi aluzje do tekstu ST aż 245 razy.

Księga powstała na końcu I wieku, może ok. 95 roku.

4 Szkoły Interpretacji Apokalipsy

1. Metoda PRETERYSTYCZNA (przeszłość) - wg zwolenników tej metody treść księgi odnosi się do czasów, w których została napisana, i ukazuje walkę chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim. Twórcą tego podejścia był hiszpański jezuita Luis de Alcasar, jednym ze zwolenników William Barclay.
2. Metoda HISTORYCZNA - podobna do pierwszej, ale nie ogranicza się do pierwszych wieków chrześcijaństwa. Wg niej np. rozdział 8 przedstawia upadek Imperium Rzymskiego, 9 ukazuje ekspansję Islamu, a w rozdziale 13 utożsamia się papieża z antychrystem. Pewnie dlatego jednym ze zwolenników tej szkoły był Marcin Luter. :D
3. Metoda SPIRYTUALISTYCZNA (alegorystyczno-duchowa) - odcina się od wiązania treści księgi z historią, a skupia się na duchowym znaczeniu wszystkich obrazów zawartych w Apokalipsie. Do tej metody przychylali się Klemens, Orygenes, Hieronim i Augustyn.
4. Metoda FUTURYSTYCZNA - niektórzy odrzucili poprzednie metody i skupili się na słowach samego Jezusa w 1,19, gdzie jakby sam podaje klucz do interpretowania tej Księgi: "Napisz więc, co widziałeś, i co jest, i co stanie się potem".
5. "Co widziałeś" (r. 1) - przeszłość
6. "Co jest" (r. 2 i 3) - teraźniejszość
7. "Co stanie się potem" (r. 4-22) - przyszłość Takie podejście można podobno znaleźć wśród Ojców Kościoła, u Polikarpa, Ignacego, Klemensa Rzymskiego, Hipolita itd. Wśród współczesnych zwolenników wymienia się Georga Mullera i Charlesa H. Spurgeona.