Prorok

• “Mniejszy” - księga ma 4 rozdziały,
• posłany do Niniwy - stolicy Asyrii,
• działający ok. 760 r.
• pytanie więc, dlaczego Jonasz nienawidzi Niniwy, skoro Asyria jeszcze nie zaatakowała Izraela (Asyria zdobędzie Samarię dopiero w 722 r. p.n.e.)?
  • Ponieważ Asyria jest “krainą Nimroda”: Mi 5,5: Będą mieczem rządzić ziemią asyryjską i szabłą obnażoną - krainą Nimroda). On nas wybawi od Asyryjczyka, gdyby wtargnął do naszego kraju i deptał po naszej ziemi.
  • A Nimrod wg Rdz założył Babilon, a wg Józefa Flawiusza zainicjował nawet budowę wieży Babel. Rdz 10,9-10: Był on też sławnym myśliwym (przed Jahwe). Stąd poszło przysłowie: Dzielny jak Nimrod, sławny myśliwy (przed Jahwe). Początkiem jego panowania był Babel, Erek, Akkad i Kalne w ziemi Szinear
• sam prorok jest wczesny, ale księga powstała chyba po powrocie z niewoli babilońskiej,
• księga to bardziej “historia o proroku” niż “słowa proroka”, jest tu wyjątkiem wśród ksiąg prorockich (niektórzy nawet nie zaliczają jej do ksiąg prorockich, tylko do pism, np. Harrington)
• Jonasz pojawia się też w 2 Krl 14,23-25, gdzie przepowiada zwycięstwo Jeroboamowi II. Amos odwraca zapowiedź, mówiąc, że Jeroboam II straci te same terytoria (Am 6,13-14).
• Harrington: Chrystus powoływał się na Jonasza, On to bowiem przywiódł do wypełnienia wzniosłą doktrynę tej księgi.
  • chodzi chyba nie tylko o “trzy dni we wnętrzu ryby”, ale i bunt wyznawców Boga, a przyjęcie Go przez pogan.
  • Mt 12,38-41: Wtedy odpowiedzieli Mu niektórzy nauczyciele Pisma i faryzeusze: Nauczycielu, domagamy się znaku od Ciebie. On im odpowiedział: Plemię złe i wiarołomne poszukuje znaku, ale otrzyma tylko znak proroka Jonasza. Jak bowiem "Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrzu wielkiej ryby", tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w sercu ziemi. Mieszkańcy Niniwy staną na sądzie razem z tym pokoleniem i potępią ich, bo nawrócili się na nawoływanie Jonasza, a oto tutaj więcej niż Jonasz.

Największy skrót Księgi Jonasza:

• zaskakujące odwrócenie ról:
  • prorok - zamiast być wzorem posłuszeństwa Bogu - buntuje się,
  • pogańscy żeglarze - zamiast być jak zwykle zepsutymi ludźmi - okazują skruchę, Harrington: Z wybornym artyzmem zestawia autor ciasne, zawzięte nastawienie izraelskiego proroka z otwartą i współczującą postawą innych postaci jego opowieści: wszystkich pogan.
  • potężny król najbardziej zbrodniczego imperium - korzy się,
  • i nawet jego krowy poszczą! :D

• kazanie Jonasza jest krótkie, i brakuje w nim wielu najważniejszych elementów - czy to “proroczy sabotaż”?
• ze względu na to nawrócenie Niniwy jest jeszcze bardziej znaczące i godne pochwały!

Pierwsze powołanie Jonasza (1,1-2,10)